استفاده از کود در مزارع قهوه و فرایند تخمیر که به علت رطوبت قهوه روی میدهد دو دلیل اصلی آزاد سازی دیاکسیدکربن از محصول قهوه هستند. با این وجود مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است به دلیل شرایط متفاوت کشورها و شیوه انجام آزمایشات نتایج متفاوتی داشتهاند. به همین دلیل نمیتوان از این مطالعات نتایج قابلقبولی به دست آورد.
حتی در یک آزمایش واحد که از یک روش برای مقایسه تعدادی مزرعه استفاده کرده است نیز میزان آزاد سازی گاز در قهوه سبز از 4.1 تا 23.3 در هر کیلوگرم متغیر است. این واقعیت انتخاب قهوهای که کمترین میزان دیاکسیدکرین را آزد کند، دشوار میکند. از آنجایی عوامل متعددی روی میزان آزادسازی دیاکسیدکربن تاثیر میگذارند و هر انتخاب عواقب ناخواستهای دارد، انتخاب قهوهای که دوستدار محیط زیست باشد دشوارتر میشود. در این مقاله به بررسی این مسئله میپردازیم که باید چه قهوهای بخریم.
قهوه ارگانیک چیست؟
اگر به دنبال راهی هستید که تاثیر قهوه خوردن خود را بر محیط زیست کاهش دهید، اولین کاری که باید انجام دهید انتخاب قهوه طبیعی یا ارگانیک است. در سالهای گذشته بازار فروش قهوههای طبیعی به شدت گسترش پیدا کرده است. میزان افزایش کشت قهوه ارگانیک از سال 2004 تا 2019، 5 برابر شد.
برخی ادعا میکنند مصرف مواد طبیعی هیچ فایدهای برای سلامت انسان ندارد و قهوه نیز در این مورد استثنا نیست. 10ها سال مطالعه و تحقیق برای تکذیب این ادعا، به دلیل مواد مغذی موجود در قهوه یا مشکلاتی که به دلیل وجود پسماندههای آفت کشها در قهوه روی میدهد در اثبات مزایای مصرف مواد ارگانیک ناکام بودهاند.
با این حال کشت ارگانیک برای کشورهای تولیدکننده بسیار مفید است. نخست آنکه، کشت ارگانیک و طبیعی برای کشاورزان امنتر است. معمولا قوانین مربوط به استفاده از آفتکشها در کشورهای تولیدکننده به درستی اجرا نمیشود و ممکن است کشاورز به درستی از آن استفاده نکند یا از آفتکشهایی استفاده کند که در دیگر کشورها ممنوع شدهاند. علائم مسمومیت با آفتکش به ندرت در کارگرانی که در مزارع کار میکنند دیده میشود و کمترین احتمال ابتلا به سرطان را دارند.
قهوه ارگانیک مزایای بسیاری برای محیط زیست دارد. این نوع از کشت تنوع زیستی بیشتری را ایجاد میکند و زیستگاه پرندگان و دیگر حیوانات را حفظ میکند. از این گذشته این نوع از کشت برای ارگانیزمهای موجود در خاک و حشرات نیز مفید است.
کشت قهوه ارگانیک
کشت قهوه طبیعی از تاثیرات مخرب کودها از جمله تخریب خاک و جاری شدن کود در منابع آب جلوگیری میکند.
با این وجود با درنظرگرفن تاثیرات ناشی از آزادسازی گازهای گلخانهای، تاثیر روی آوردن به کشت قهوه طبیعی چندان محسوس نیست. با وجود اینکه دیدهایم کودهای شیمیایی تاثیر زیادی روی میزان آزادسازی گاز Co2 از مزارع قهوه دارند اما تفاوت کشت ارگانیک و کشتهای متداول و مرسوم در مقایسه با تفاوتی که بین مزارع وجود دارد کمتر است.
به عنوان مثال در حالی که محققی در سال 2012 پی برد که میزان گاز دیاکسیدکردن در یک مزرع ارگانیگ در حدود 1 تا 2 کیلوگرم کمتر از مزارع متداول است، محقق دیگری در سال 2014 متوجه شد که میزان آزادسازی دیاکسیدکربن در مزارع متداول بین 4 تا 20 کیلوگرم است.
از سوی دیگر تغییر روش کشت در یک مزرعه و شروع کشت ارگانیک میتواند موجب افزایش آزادسازی کربن شود. چرا که ممکن است کشاورز برای جبران کم شدن محصول به شکل متفاوتی از زمین استفاده کند. به این ترتیب تنها انتخاب روش کشت ارگانیک نمیتواند میزان آزادسازی کربن را کم کند.
دیگر اسناد و گواهی ها
برای کشت ارگانیک گواهیهای بسیاری وجود دارند. این گواهیها کشاورزی تجدیدپذیر و اخلاقیات را رواج میدهند و درآمد کشاورزان را بهبود میبخشند. بزرگترین برنامه برای رواج کشت ارگانیک 4C نام دارد که استانداردهای تولید تجاری قهوه را تعیین میکند. اما مشتریان شناخت زیادی از این برنامه ندارند چرا که برنامه 4C برچسب یا نشانهای را از سمت خود روی محصولات درج نمیکند.
گواهیهای دیگری مانند Rainforest-Alliance یا UTZ، Fairtrade و Bird Friendly نیز در این زمینه ایجاد شده است. ممکن است یکی از نمادهای بالا را روی بسته قهوهای که خریداری میکنید مشاهده کنید. با وجود تمام این موارد چیزی در حدود 40 درصد از قهوه جهان به دست کشاورزانی تولید میشود که داوطلبانه از این روش استفاده میکنند.
قهوه و حفظ محیط زیست
انتخاب قهوه ارگانیک که برای محیط زیست مضر نباشد آن هم براساس گواهیها حفاظت از محیط زیست را تضمین نمیکند. کشاورزانی با کمترین تلاش گواهی 4C را دریافت میکنند و این گواهیها تنها با قوانین موجود همخوانی دارند. UTZ و Fairtrade نیز بیشتر روی ثبات اجتماعی متمرکز هستند تا تاثیراتی که بر محیط زیست گذاشته میشود بنابراین گواهیها تاثیر چندانی روی حفظ محیط زیست ندارند.
آن دسته از گواهیهایی که برای محیط زیست مفید هستند نیز تاثیرات بسیار اندکی داشتهاند. نمیتوان گفت که گرفتن گواهی به این معناست که کشاورز واقعا از روشهای دوستدار محیط زیستی برای کشت قهوه استفاده میکند.
گواهی Bird Friendly جامعترین گواهی موجود است و به عنوان پیشنیاز از کشاورز گواهی کشت ارگانیک را درخواست میکند. شواهد نشان میدهد که این گواهی به توزیع زیستی بیشتر کمک میکند. گواهینامه ارگانیک بودن در کاستاریکا (Costa Rica) تاثیر خوبی روی محیط زیست داشته است. با این وجود حتی بهتر گواهیها و استانداردها نیز مزایای اندکی به همراه دارند.
چه چیزی قهوه را تجدید پذیر می کند؟
از آنجایی که گواهیها برای رسیدن به یک نتیجه سودبخش کافی نیستند، چطور باید به عنوان مشتری یا خریدار قهوه دوستدار محیط زیست مطمئن شویم که قهوهای که میخریم تجدید پذیر است.؟ در پاسخ باید گفت باید تمام عواملی که تا به اینجا به آنها پرداختیم را در نظر بگیرید.
فرقی نمیکند که کشاورز گواهی کشت ارگانیک دارد یا خیر، مهمترین عامل، استفاده مسئولانه از کود است. کاهش مصرف کود تاثیر بهسزایی روی کاهش میزان آزادسازی گازهای گلخانهای دارد و از جاری شدن نیترات در منابع آبی جلوگیری میکند.
همچنین ببینید: آشنایی با قهوههای اسپشیالتی
مزرعهای که به شکل بسیار محدود از کودهای شیمیایی یا آفتکشها استفاده میکند بیشتر از مزرعهای که به وفور از کودهای حیوانی استفاده میکند دوستدار محیط زیست است.
روش فرآوری قهوه ارگانیک نیز تا حد زیادی روی میزان آزادسازی گازهای گلخانهای تاثیرگذار است. آب پسماند یا فاضلاب ناشی از تخمیر نقش مهمی در آزادسازی گازهای گلخانهای و آلودگی رودخانهها دارد. بنابراین تحقیق در مورد دفع درست فاضلاب برای محیط زیست بسیار مفید خواهد بود. در روشهای فرآوری که از آب کمتری استفاده میشود مانند فرآوری خشک یا فرآوری طبیعی تاثیر زیادی روی کاهش گازهای گلخانهای دارد.
در نهایت کشت قهوه در سایه نیز برای محیط زیست مفید است. حفظ جنگل یا کاشت درختان سایهگستر نیز میتواند تاثیر منفی تغییر استفاده از زمین را کاهش دهد.
نویسنده: نجمه نظری